Παρουσίαση βιβλίου π.Καλλινίκου στην Κάρπαθο

Τη Δευτέρα 25 Αυγούστου έγινε η παρουσίαση του νέου βιβλίου του π.Καλλινίκου «Σχόλια επικαιρότητας» στην κατάμεστη Τράπεζα της Μονής Αγίου Γεωργίου Βασσών. Για το βιβλίο μίλησαν οι Καθηγητές Πανεπιστημίου Αθηνών κ.Μηνάς Αλεξιάδης, κ.Εμμανουήλ Περσελής και κ. Σπύρος Τάνταρος. Χαιρετισμούς απηύθυναν ο Σεβ. Μητροπολίτης μας κ.Αμβρόσιος και ο Έπαρχος κ.Μιχάλης Ερωτόκριτος. Βυζαντινός χορός νέων απέδωσε εκκλησιαστικούς ύμνους.

Ακολουθεί η ομιλία του Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ.Εμμανουήλ Περσελή.

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΕΡΣΕΛΗΣ

Καθηγητής Θεολογικής Σχολής

Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών·

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Αρχιμανδρίτου, Καλλινίκου Μαυρολέοντος, Σχόλια επικαιρότητας,

Αθήνα, Εκδόσεις Αρχονταρίκι, 2013

Με πολλή χαρά δέχτηκα την πρόσκληση από τους διοργανωτές της αποψινής βιβλιοπαρουσίασης και ιδιαίτερα τον αγαπητό φίλο και εκλεκτό συνάδελφο Μηνά Αλεξιάδη να συμπαρουσιάσω το πρόσφατα εκδοθέν βιβλίο του σεβαστού και αγαπητού μου Αρχιμανδρίτη Καλλινίκου Μαυρολέοντος με τον τίτλο «Σχόλια επικαιρότητας» (Εκδόσεις Αρχονταρίκι, 2013).

Θεωρώ περιττό να μιλήσω για το πρόσωπό του και τα όσα θαυμαστά επιτελεί τόσο ως ιερομόναχος στον εκκλησιαστικό τομέα όσο και ως εκπαιδευτικός στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Και τούτο, γιατί το έργο του π. Καλλινίκου, όπως ήδη ελέχθη από τον κ. Αλεξιάδη, δεν είναι μόνο γνωστό στα μέλη της εκλεκτής αποψινής σύναξης αλλά σ’ ολόκληρο το πανελλήνιο. Ιδιαίτερα η πρωτοπόρα δραστηριότητα που ο π. Καλλίνικος επέδειξε στην εισαγωγή των μικρών μαθητών και μαθητριών του στα σύγχρονα ηλεκτρονικά και ψηφιακά συστήματα επικοινωνίας και πληροφορίας. Συστήματα τα οποία διευρύνουν τους μορφωτικούς ορίζοντες των χρηστών τους, εφόσον οι χρήστες διέπονται από κανόνες που εμπνέονται από αρχές και αξίες, όπως είναι αυτές τις οποίες βιώνει και προωθεί η ιερατική και εκπαιδευτική προσωπικότητα του π. Καλλινίκου.

Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος τονίζει, πολύ εύστοχα, στον Δ΄ περί ιερωσύνης λόγο του, μεταξύ των άλλων και τ’ ακόλουθα:

«Άλλοι μεν από πολυπραγμοσύνη απλώς και μόνο θέλουν να ασχολούνται με πράγματα, από τα οποία ούτε και αν μπορούσαν να τα μάθουν θα ωφελούντο σε κάτι, αλλά ούτε και είναι δυνατόν να τα μάθουν σε τελική ανάλυση. Άλλοι πάλι για τις κρίσεις του Θεού ζητούν από αυτόν ευθύνες και βιάζονται να καταμετρήσουν τη μεγάλη άβυσσο. “ Τα κρίματά σου, λέγει, είναι άβυσσος μεγάλη” (Ψαλμ. 35,7). Με την πίστη όμως και την ηθική διαγωγή λίγους θα εύρης να ασχολούνται»[i].

Σε άλλο σημείο του ίδιου λόγου του ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος τονίζει με έμφαση ότι:

«Ο τέλειος σκοπός της διδασκαλίας είναι όταν οι ιερείς και με όσα πράττουν και με όσα λέγουν οδηγούν τους μαθητές τους στον μακάριο βίο, τον οποίο προετοίμασε ο Χριστός»[ii].

Επιπλέον, ο ίδιος ιερός πατέρας θεωρεί ότι η αποστολή του ιερέα είναι περισσότερο απαιτητική απ’ αυτή του μοναχού. Αναφέρει επί του προκειμένου, στον ΣΤ΄ περί ιερωσύνης λόγο του, μεταξύ των άλλων, τ’ ακόλουθα:

«Αν όσοι κατοικούν στην έρημο, απαλλαγμένοι από τους θορύβους της πόλεως και της αγοράς, απολαμβάνοντες τη γαλήνη των ήσυχων λιμένων δεν θέλουν σε καμμία περίπτωση να εγκαταλείψουν αυτόν τον τρόπο ζωής, αντίθετα μάλιστα λαμβάνουν και μύριες άλλες προφυλάξεις, περιτοιχίζοντες από κάθε κίνδυνο τους εαυτούς τους, ώστε να μπορούν να προσεγγίζουν τον Θεό με παρρησία και ειλικρινή καθαρότητα, όσο είναι δυνατόν στην ανθρώπινη φύση, τότε ο ιερωμένος πόση δύναμη πρέπει να διαθέτη ώστε να μπορέση να εξοβελίση από την ψυχή του κάθε μολυσμό και να διατηρήση άσπιλο το πνευματικό του κάλλος; Ασφαλώς χρειάζεται πολύ περισσότερη καθαρότητα από εκείνους. Και ενώ χρειάζεται πολύ περισσότερη καθαρότητα υπόκειται και σε μεγαλύτερους κινδύνους, οι οποίοι ενδέχεται να ρυπάνουν την ψυχή του, αν δεν την καταστήση με τη συνεχή νήψη και την εντατική προσπάθεια άβατη σ’ αυτούς»[iii].

Επιπλέον, ο ιερός Χρυσόστομος σημειώνει:

«Αντίθετα προς τους μοναχούς, όσοι ανατίθενται στην πνευματική φροντίδα των ιερέων είναι απορροφημένοι περισσότερο στις βιωτικές φροντίδες, γεγονός που τους καθιστά ραθυμότερους προς την πνευματική εργασία. Γι’ αυτό πρέπει ο διδάσκαλος να σπέρνη καθημερινά θα έλεγα, ώστε στη συνέχεια να είναι δυνατόν να διαρκέση ο λόγος στους ακροατές. Διότι οι καλλιεργούμενοι σπόροι καταπνίγονται από τον υπέρογκο πλούτο, από το μέγεθος της εξουσίας, από τη ραθυμία που επιφέρει η τρυφή και από πολλά παρόμοια»[iv].

Και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος συνεχίζει:

«Ο ιερέας έχει αποκείμενη όλη του την επιστήμη στους θησαυρούς της ψυχής. Αν κάποιος επιλέγει να ζη απομονωμένα και να αποφεύγη τη συναναστροφή με πολλούς ανθρώπους, προσωπικά θα το θεωρούσα δείγμα της καρτερίας, αλλά όχι και ικανό τεκμήριο της ψυχικής ανδρείας. Πρόκειται για κάτι παρόμοιο με τον κυβερνήτη του πλοίου, ο οποίος ενόσω είναι μέσα σε λιμάνι δεν μπορεί να παράσχη ακριβή εικόνα περί των ικανοτήτων του, ενώ εκείνος ο οποίος μπόρεσε να διασώση το σκάφος του κατά τη διάρκεια θαλασσοταραχής στη μέση του πελάγους, δεν μπορεί να αμφισβητηθή από κανένα ότι είναι κυβερνήτης άριστος»[v].

Ορμώμενος απ’ αυτό το σκεπτικό, ο άγιος πατέρας υπογραμμίζει:

«Ο ιερέας είναι σαν να έχη αναλάβει τη φροντίδα ολόκληρου του κόσμου, σαν να είναι ο πατέρας όλων των ανθρώπων. Έτσι, προσέρχεται στον Θεό, δεόμενος ώστε να σταματήσουν οι πόλεμοι σε όλα τα μέρη της γης και οι ταραχές, να επικρατήση η ειρήνη, προσεύχεται δε και ζητεί κατ’ ιδίαν και δημόσια τη γρήγορη απαλλαγή όλων των ανθρώπων από τα κακά που τους βαρύνουν. Πρέπει μάλιστα να διαφέρη τόσο πολύ έναντι αυτών υπέρ των οποίων προσεύχεται, όσο είναι φυσικό να διαφέρη ο προεστώς από τους προστατευομένους»[vi].

Η εκτενής, ίσως, αναφορά μου στον άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο και η επιλεκτική παράθεση χαρακτηριστικών αποσπασμάτων από τους δύο από τους έξι περί ιερωσύνης λόγους του, με οδηγεί αβίαστα στην επισήμανση ότι, κατ’ αρχάς, η προσωπικότητα του συγγραφέα, καθώς και το περιεχόμενο του βιβλίου, που απόψε παρουσιάζουμε, συμπλέουν, με τρόπο αρμονικό και αξιοσημείωτο, ως προς το γράμμα και το πνεύμα της αγιοπατερικής σκέψης και συμπεριφοράς του μεγάλου Αντιοχειανού πατέρα του 4ου αιώνα.

Με άλλα λόγια, στο πρόσωπο του π. Καλλινίκου συνδυάζεται από τη μια μεριά η ιδιότητα και η αποστολή του μοναχού με αυτή του ιερέα-λειτουργού του Τριαδικού Θεού, κατά τρόπο που καθιστά το έργο του, εντός της κοινωνίας (εντός του κόσμου δηλαδή), ιδιαίτερα δύσκολο και ευάλωτο, σύμφωνα πάντοτε με τη χρυσοστομική αντίληψη.

Ταυτόχρονα, όμως, ο συνδυασμός αυτής της μεγάλης ευθύνης απέναντι στο Θεό και τον πιστό λαό Του, που πηγάζει από το λειτούργημα του ιερομονάχου, με το έργο και την αποστολή του εκπαιδευτικού της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, δημιουργεί νέες προϋποθέσεις και προκλήσεις προσφοράς, μαρτυρίας και διακονίας. Η προσφορά, μαρτυρία και διακονία, στην περίπτωση του συνδυασμού του ιερατικού και εκπαιδευτικού λειτουργήματος, όπως συμβαίνει με τον π. Καλλίνικο, δεν απευθύνεται μόνο προς τα συγκεκριμένα μέλη της εκκλησιαστικής κοινότητας την οποία διακονεί, αλλά και προς όλα ανεξαιρέτως τα μέλη της κοινωνίας μέσα στην οποία λειτουργεί και δρα το σχολείο.

Από την άποψη αυτή, είναι φυσικό τόσο οι τυχόν δυσκολίες όσο και ο τρόπος υπέρβασης αυτών των δυσκολιών, που παρουσιάζονται κατά την επιτέλεση ενός τέτοιου πολυσύνθετου έργου από μια προσωπικότητα που συνδυάζει το μοναχικό, ιερατικό και εκπαιδευτικό λειτούργημα, όπως είναι αυτή του π. Καλλινίκου, ν’ αποτελεί περίπτωση μελέτης τόσο από κοινωνιολογικής όσο και από εκκλησιαστικής και ποιμαντικής σκοπιάς. Και αυτό, γιατί σε μια κοινωνία στην οποία επικρατούν νοοτροπίες και ήθη μιας όχι πλέον νεοτερικής αλλά μετανεοτερικής εποχής, όπως είναι η εποχή που ζούμε, ο συνδυασμός της τριπλής επαγγελματικής λειτουργίας (μοναχού, ιερέα, εκπαιδευτικού) καθιστά την περίπτωση άκρως ενδιαφέρουσα και άξια μελέτης ως προς την αναζήτηση των κριτηρίων επιτυχίας ή αποτυχίας του παραγόμενου έργου.

Με βάση το μέχρι τώρα εκτεθέν σκεπτικό, θεωρώ ότι αποτελεί ευτυχή συγκυρία η ενασχόλησή μου με την παρουσίαση του βιβλίου του π. Καλλινίκου. Και τούτο, γιατί διαφαίνεται με πολύ σαφήνεια από τις σελίδες του η αγωνία, ο προβληματισμός και ο τρόπος ή οι τρόποι με τους οποίους ο συγγραφέας του προσπαθεί ν’ αντιμετωπίσει θέματα που άπτονται της διδασκαλίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας, της ηθικής και της κοινωνικής συμπεριφοράς, των προσωπικών σχέσεων, της εκπαίδευσης των παιδιών μας, της διασκέδασης μικρών και μεγάλων κ.π.ά. Και όλ’ αυτά, σε μια εποχή πολυτάραχη, εγωιστική και ατομικιστική που κρίνει και κατακρίνει παραδεδομένες αξίες χωρίς ταυτόχρονα να μπορεί με ευκολία να προτείνει νέες και ευέλικτες αντίδοτες λύσεις και πρακτικές υπέρβασης του ατομικού και συλλογικού αδιεξόδου.

Τα θέματα με τα οποία ο συγγραφέας ασχολείται είναι πρωτ’ απ’ όλα επίκαιρα, όπως εξάλλου ο τίτλος του βιβλίου δηλώνει, ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζουν αξιοσημείωτο ενδιαφέρον ως προς τον τρόπο με τον οποίο αναλύονται. Η γλώσσα είναι ρέουσα και πολύ σαφής. Η ανάλυση των θεμάτων είναι απλή, αλλά ταυτόχρονα εμπεριστατωμένη. Δίδεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην ιστορική ανάλυση, ανάλογα με τη φύση του θέματος που κάθε φορά διαπραγματεύεται, χωρίς να παραλείπει την επικαιροποίηση, μεταφέροντας δηλαδή τη συζήτηση, εν είδει συμπεράσματος, στη σημερινή πραγματικότητα.

Παρόλο τον κατ’ εξοχήν μορφωτικό χαρακτήρα που έχει το θεματολόγιο του βιβλίου, η διδακτική διάσταση στην ανάπτυξη των θεμάτων είναι περιορισμένη και πάντως όχι κουραστική. Η συμμετοχή του αναγνώστη και της αναγνώστριας στην αφηγηματική ροή του κειμένου είναι δεδομένη, στο βαθμό που, κατά κανόνα, τίθεται ένας σύντομος αλλά περιεκτικός προβληματισμός από τον συγγραφέα σε κάθε θέμα που αναπτύσσει σ’ αυτή τη συλλογή. Με αυτό τον τρόπο προκαλείται το ενδιαφέρον του αναγνώστη και της αναγνώστριας, ο οποίος/η οποία στο τέλος της ανάγνωσης προσπαθεί, οιονεί, να συμμετάσχει στην επίλυση του προβληματισμού, διατυπώνοντας τις δικές του/της ιδέες και προτάσεις.

Ειδικότερα, θα ήθελα να επισημάνω ότι η συλλογή των κειμένων του βιβλίου του π. Καλλινίκου διακρίνεται για την απλή αλλά συνεκτική διατύπωση πτυχών της Ορθόδοξης θεολογικής διδασκαλίας. Μέσω, δηλαδή, της ανάπτυξης ορισμένων θεολογικών εννοιών, όπως είναι η ενσάρκωση του Χριστού, οι άγγελοι, η νηστεία, η μετάνοια κ.ά, ο αναγνώστης και η αναγνώστρια ενημερώνεται, διδάσκεται και οικοδομείται σε θέματα Ορθόδοξης διδασκαλίας και πίστης με τρόπο παραστατικό και κατανοητό. Αναφέρομαι δειγματοληπτικά στα κεφάλαια: «Η γιορτή των Αγγέλων», «Έρχεται ο μεγάλος επισκέπτης», «Τα παιδιά μας και τα Χριστούγεννα», «Το νόημα της αληθινής νηστείας» κ.λπ.

Μέσω των θεολογικών και πατερικών αναφορών του, ο π. Καλλίνικος αναδεικνύει με σαφή και απλό τρόπο τη βαθυστόχαστη πατερική διασκαλία και πνευματικότητα την οποία συνδέει οργανικά με το θέμα που κάθε φορά αναλύει, όπως είναι λ.χ. τα κεφάλαια: «Το βιβλίο της ζωής στο ράφι;», «Σχολεία με τα οράματα των Τριών Μεγάλων Ιεραρχών», «Μετάνοια, η θύρα του παραδείσου», «Επτά μαθήματα από το Γολγοθά», κ.ά.

Η μοναχική-ιερατική ιδιότητα του π. Καλλινίκου τίθεται στην υπηρεσία της κοινωνικής κριτικής με τρόπο όμως ήπιο και ευγενή, χωρίς καθόλου ν’ απομακρύνεται από παραδεδομένες θρησκευτικές αρχές που αποβλέπουν στη σωτηρία της ψυχής των πιστών και την απαλλαγή τους από τα σαρκικά πάθη με την προβολή της σημασίας της εγκράτειας και την αξία της αγάπης, της πίστης, της μετάνοιας, της προσευχής, της καταλλαγής, της συνεργασίας και άλλων χριστιανικών αρετών. Παραπέμπω δειγματοληπτικά στα κεφάλαια: «Έχουμε δει με τι παίζουν τα παιδιά μας;», «Χειροκροτήστε τον Στέλιο», «Να συγχωρούμε τους συκοφάντες μας», «Άρχισαν τα Καρναβάλια», «Κάτω οι μάσκες», «Τα 40 γενναία παλληκάρια του Χριστού», κ.ά.

Ο π. Καλλίνικος δεν αποφεύγει την κριτική και σε επίκαιρα εκπαιδευτικά θέματα. Την κριτική αυτή τη χειρίζεται πάντοτε με γνώση και πολλή προσοχή, χωρίς λαϊκισμούς, με σκοπό να οικοδομήσει. Αναφέρομαι ιδιαίτερα στα κεφάλαια: «Χειροκροτήστε τον Στέλιο», «Οι έλεγχοι των παιδιών μας», «Τα παιδιά μας και τα Χριστούγεννα», κ.ά. Σ’ αυτό το τελευταίο κεφάλαιο, αναφερόμενος ο συγγραφέας στις κοσμικές συνήθειες εορτασμού της μεγάλης χριστιανικής γιορτής των Χριστουγέννων, γράφει, σχετικά με την ανεπάρκεια των σχολικών βιβλίων να εξάρουν τη θρησκευτική σημασία της γιορτής, τ’ ακόλουθα:

«Δεν έχουν καμμία σχέση με το νόημα της γιορτής…τα επίκαιρα σχολικά μαθήματα στο βιβλίο ‘Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΟΥ’, που μιλούν για αγελάδες και χριστόψωμα, για ‘βοριάδες και ψυχρά χιονόνερα’, γι’ αναμνήσεις από τα παιδικά μας χρόνια με τις δίπλες και τα γλυκά, δίπλα στο τζάκι, για την ασπροντυμένη πλάση, χωρίς καμμιά αναφορά στο νόημα της Γιορτής και στα ξεχωριστά εκείνα γεγονότα, που τόσους διηγηματογράφους και ποιητές ενέπνευσαν. Έτσι, εκτός την καλή διάθεση του δασκάλου να μιλήσει όσο θέλει κι όποτε θέλει, μέσα στη σχολική τάξη για το γεγονός της σαρκώσεως του Θεού-Λόγου, τα παιδιά μας θ’ ασχοληθούν με τα Χριστούγεννα στη μία ή δύο διδακτικές ώρες που προβλέπει το μάθημα της Μελέτης του Περιβάλλοντος στη Β΄τάξη [του Δημοτικού σχολείου]» (σ. 78-79).

Ως κατακλείδα της σύντομης, θέλω να πιστεύω, παρουσίασης του νέου πονήματος του π. Καλλινίκου, επιθυμώ να σας διαβάσω ορισμένα μόνο αποσπάσματα από ένα κεφάλαιο του βιβλίου. Το κεφάλαιο επιγράφεται «Η γιορτή των αγγέλων». Θεωρώ ότι στ’ αποσπάσματα που θ’ ακούσετε διακρίνεται η αντιπροσωπευτική αφηγηματική ικανότητα του συγγραφέα να επικοινωνεί με τους αναγνώστες και τις αναγνώστριές του με τρόπο εύληπτο και ανάλαφρο, χρησιμοποιώντας, πολλές φορές, κατάλληλο υλικό από την πλούσια λαϊκή μας παράδοση και την εγχώρια θρησκευτική ποιητική παραγωγή, χωρίς ωστόσο ν’ απομακρύνεται από το στόχο του που είναι να μορφώσει ανθρώπινους εν Χριστώ χαρακτήρες.

Στο κεφάλαιο, λοιπόν, «Η γιορτή των αγγέλων», ο συγγραφέας προτρέπει τους αναγνώστες και αναγνώστριές του:

«Ας βρούμε λοιπόν, λίγο χρόνο, για να μιλήσουμε στα παιδιά –ιδιαιτέρως στα μικρά– αλλά και τους νέους μας για τους αγγέλους!

Ας θυμηθούμε εκείνα τα ωραία ποιήματα, τους αξέχαστους στίχους, που μας μάθαινε να σιγοψιθυρίζουμε όταν ήμαστε ακόμη μικροί-μικροί η μάνα μας, η γιαγιά μας, η καλή μας η δασκάλα.

‘Πέφτω κάνω το σταυρό μου κι άγγελο έχω στο πλευρό μου, δούλος του Θεού λογιούμαι και κανένα δε φοβούμαι…’.

Ας μάθουμε τα παιδιά μας, που τόσα παράξενα ακούσματα ταλαιπωρούν την ψυχή τους, να τραγουδούν το υπέροχο εκείνο ποίημα του Στέλιου Σπεράντζα:

‘Είμαι ένα μικρό παιδάκι, ταπεινό και σε υμνώ,

Θεέ μου κάμε η προσευχή μου, ν’ ανεβεί στον ουρανό.

Στείλε μ’ άγγελο προστάτη, που η ψυχή μου λαχταρά,

στείλε Θεέ μου να με βάλει κάτω απ’ τ’ άσπρα του φτερά…’» (σ. 29-30).

Στη συνέχεια και στο ίδιο κεφάλαιο, ο συγγραφέας προβαίνει σε μια σύντομη αλλά περιεκτική ανάλυση του τι είναι οι άγγελοι, σύμφωνα με τη διδασκαλία και την πίστη της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας. Σας διαβάζω τι γράφει, μεταξύ των άλλων, για το έργο των αγγέλων:

«Το έργο τους είναι πολλαπλό:

Δοξολογούν και υμνολογούν ακατάπαυστα τον τριαδικό Θεό.

Αναγγέλλουν το θέλημα του Θεού στους ανθρώπους.

Προστατεύουν από κακοποιούς δαίμονες και είναι φύλακες εθνών, εκκλησιών, πόλεων, ανθρώπων.

Είναι και όργανα τιμωρίας.

Οδηγούν τις ψυχές μας στον Πλάστη και Δημιουργό μας.

Μεταφέρουν τις προσευχές μας στο Θεό.

Συνεργάζονται μαζί μας στο έργο της σωτηρίας μας. Χαίρονται όταν ένας αμαρτωλός μετανοεί! Λυπούνται, όταν αμαρτάνει! Μας παρακολουθούν νύκτα-μέρα, παραστέκονται κοντά μας με αγάπη, μας περιφρουρούν από σωματικούς και ψυχικούς κινδύνους. Μας εμπνέουν αγαθές σκέψεις και μας καθοδηγούν στο δρόμο της αρετής» (σ. 32-33).

Αγαπητή ομήγυρι,

Χωρίς δισταγμό, θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω πολλά από τα κεφάλαια της συλλογής του π. Καλλινίκου ως κείμενα κατάλληλα για διδακτική επεξεργασία από τους φοιτητές και τις φοιτήτριές μου, στο πλαίσιο των μαθημάτων της Χριστιανικής αγωγής που αποτελεί το αντικείμενο της πολύχρονης πανεπιστημιακής μου ενασχόλησης. Το γιατί, νομίζω, ότι δε χρειάζεται να το διατυπώσω, επειδή θεωρώ ότι από τα αποσπάσματα ενός μόνο κεφαλαίου, που ήδη σας διάβασα, καταφαίνεται ο απλός αλλά περιεκτικός τρόπος παρουσίασης θεολογικών και δογματικών αληθειών της πίστης μας. Ένας τρόπος που οπωσδήποτε εύκολα αφομοιώνεται και κατανοείται από μικρούς και μεγάλους αναγνώστες και αναγνώστριες.

Αν η παρουσίαση που επιχείρησα του βιβλίου του π. Καλλινίκου Μαυρολέοντος ήταν πειστική θα επιβεβαιωθεί μόνο αν και εσείς, αξιότιμοι ακροατές και ακροάτριες, διαβάσετε αυτό το βιβλίο.

Σας ευχαριστώ πολύ για την υπομονή σας.

• Κείμενο εισήγησης που έγινε στο πλαίσιο εκδήλωσης παρουσίασης του βιβλίου του Αρχιμανδρίτου, Καλλινίκου Μαυρολέοντος, Σχόλια επικαιρότητας, Αθήνα, Εκδόσεις Αρχονταρίκι, 2013. Η εκδήλωση οργανώθηκε από την Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Βασσών Καρπάθου και από τις Εκδόσεις Αρχονταρίκι και πραγματοποιήθηκε στη μεγάλη αίθουσα της Τράπεζας της Ιεράς Μονής την 25η Αυγούστου 2014.

[i] Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Περί Ιερωσύνης Λόγοι ΣΤ΄, εισαγωγή και απόδοση στη νεοελληνική Β. Γ. Καραγιώργος, Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, 1998, σ. 118.

[ii] Ό.π., σ. 125.

[iii] Ό.π., σ. 140-141.

[iv] Ό.π., σ. 143.

[v] Ό.π., σ. 148.

[vi] Ό.π., σ. 144.