Τον τελευταίο καιρό πολλά από τα χωριά του νησιού μας ζητούν να αναδείξουν και να προβάλλουν πρόσωπα, που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην ιστορία του τόπου μας. Κι αυτό είναι εξαιρετικά πολυσήμαντο! Γιατί και η τοπική μας ιστορία μελετάται, έστω και … Συνέχεια →
(Ο συγκλονιστικός επικήδειος λόγος του Πρωτοπρεσβυτέρου π.Χριστόδουλου, πατέρα του Κυπριανού Παπαϊωάννου, 23 χρόνων, φοιτητή της Νομικής Σχολής ΑΠΘ, που έχασε την ζωή του στο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών).
Ιερός Ναός Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, Αυγόρου, Κύπρος.
Θέλω να πω στην αγάπη σας λίγα λόγια, τα οποία έγραψα πρόχειρα, όταν ακόμη δεν είχε διευκρινιστεί πού ήταν ο Κυπριανός, αλλά… από τα λεγόμενα στη Λάρισα, καταλαβαίναμεν ότι δεν είχαμε ελπίδα να τον δούμε ζωντανό. Τουλάχιστον παρακαλούσαμε τον Θεόν, να πάρουμε το σώμα του κι αυτό μας έλεγαν ότι εκάηκε, κομματιάστηκε, μας είχαν κάμει την ψυχή μας ολόμαυρη… κι έγραψα κάποιες σκέψεις έτσι, δεν ήξερα ότι θα έχει τόσο κόσμο, ποτέ εγώ δεν ξαναβρέθηκα σε τόσον κόσμο. Ευχαριστώ, έτσι πατρικά να πω κάποιες σκέψεις για τον Κυπριανό.
«Πού θα κάμεις την Τυρινή γιε μου»; Ερώτησα. Θα πάω, λέει, με τη Χριστίνα μου, στην Άνδρο, για να προσευχηθούμε και να πάρουμε την ευλογία της Αγίας Μαρίνας. «Ευλογημένο γιε μου, να πάτε, προσεκτικά, με το καλό να επιστρέψετε». Αυτή ήταν η τελευταία συνομιλία, που είχα με το γιο μου, τον Κυπριανόν, σε μηνύματα.
Τρίτη πρωί με πήρε να μου πει ότι «περάσαμε πάρα πολύ καλά, ευφρανθήκαμε πνευματικά στο αγαπημένο μας Μοναστηράκι». Δόξα τω Θεώ. «Πώς θα πας πίσω γιε μου, Θεσσαλονίκη, με αεροπλάνο θα πας ή τρένο»; «Θα πάω με το τρένο, που είναι και πιο φτηνό. Κάνω και οικονομία. Θα διαβάζω στον δρόμο για να μην χάνω χρόνο…. πρέπει μπαμπά να τελειώσω, γιατί όπως ξέρεις, με περιμένουν υποχρεώσεις»..
«Άντε γιε μου, προχωράτε…. και είμαστε δίπλα σας». Οι υποχρεώσεις που έλεγε ήταν ότι 27 Αυγούστου κλείσαμε να τον παντρέψουμε, με την αγαπημένη του Χριστίνα. Τελικά το μόνο που μπορούμε να υποσχεθούμε σε κάποιον, είναι αυτό, ότι: Προχώρα και θα είμαι δίπλα σου, όμως σε ποιόν χώρο και με ποιόν τρόπο, μόνον ο Μεγάλος Πατέρας Παντοκράτωρ Κύριος μπορεί να μας πει.
Και τώρα είμαι δίπλα σου γιέ μου, δίπλα στην πολυμαρτυρική σορό σου, αλλά είμαι δίπλα και στην όλο φως ψυχή σου. Η Αγία Μαρίνα, οι Άγιοι Απόστολοι, ο Απόστολος Βαρνάβας, που με τόσον πάθος έψελνες το απολυτίκιόν του και η Μάνα μας η Παναγία, όταν έψελνες το «Αγνή Παρθένε», δεν ήθελα να τελειώσει, να είναι μαζί σου λεβέντη μου…
Μια φορά, έτσι πληροφοριακά, είχε έρθει εδώ ένας Επίσκοπος και του είπα: Κυπριανέ, μαζί με τον Γιάννη να ψάλετε το «Αγνή Παρθένε» αντί για κοινωνικό, γιατί ήταν κοντά η γιορτή της Παναγίας, αν και παράτυπον είναι, αλλά ψάλετόο γιε μου. Κι είδα τον Δεσπότη που έκατσε μέσα στο Ιερόν και καθυστερούσε λίγο και μου λέει «μη βγάλεις τώρα την Θεία Κοινωνία…περίμενε ακόμη λίγο, να μην τελειώσει, μου είπε. Απολαμβάνω αυτό που ακούω»… Λέω, άρα δεν είμαι μόνος μου, που απολαμβάνω επειδή είναι γιος μου… Αλλά έχω κι άλλους γιούες, οι οποίοι δεν τους περνά να ψάλλουν… Έχω κι έναν που του περνά! Το χάρισμα των μουσικών ο Κυπριανός το κληρονόμησε από τον παππού του, τον παπα Γιάννη. Από 2,5 χρονών μόνος του ήρθε και μου έψαλε το «Θεοτόκε Παρθένε» χωρίς καμιά παραφωνία. Ό,τι άκουγε μπορούσε να το τραγουδά και να το ψάλλει με ακρίβεια… Λέω χάρισμα από τον Θεόν είναι… Δόξα τῳ Θεώ.
Πάμε, Τρίτη βράδυ 28/2 αυτού του χρόνου. Αύριο μπαίνει η άνοιξη. Πρώτη του Μάρτη. Μόλις ήρθε η μνηστή σου Χριστίνα, μετά τα μεσάνυχτα, ανήσυχη… δεν μου απαντά ο Κυπριανός, μου λέει. Εγώ πήρα το αεροπλάνο κι ο Κύπρος πήρε το τρένο. Αχ αυτό το τρένο… Κάτι συνέβηκε… Κάτσε κόρη μου να δούμε τι εσυνέβηκεν … Όντως από το διαδίκτυο πληροφορήθηκα ότι έγινε μια σύγκρουση, κάτι, στα Τέμπη στη Λάρισα… Λέω, είναι δυνατόν; Άσε να το ψάξω. Θεέ μου βοήθα να μην έγινε κάτι σοβαρόν! … Θεέ μου το παιδάκι μου, ο γιος μου, πατέρας είμαι… έχω τα παιδιά μου, τα υπεραγαπώ! Όμως, λέω μέσα μου είμαι και παπάς… δεν μπορώ να σκέφτομαι μόνο το δικό μου παιδάκι… αλλά, Θεέ μου, βοήθα τους όλους λοιπόν… Όμως, πρόσεξε και τον γιο μου, μην πάθει κάτι!
Η σκέψη μου μπερδεύτηκε. Τι να προσευχηθώ Θεέ μου; Το δυστύχημα είναι τραγικόν! Άρχισαν να ακούονται νεκροί! Επληροφορήθηκα ότι υπάρχουν νεκροί! Θεέ μου, όχι το γιο μου … αλλά πάλι μια κραυγή από μέσα μου, μου λέει: «Γιατί όχι το γιο σου; Οι άλλοι είναι λιγότερης αξίας από το γιο σου»; Εμάτωσε η ψυχή μου… η καρδιά μου! Αν ήταν η ώρα του να φύγει… εσύ ποιος είσαι να πεις το αντίθετο, αν ο Θεός έτσι το οικονομά; Μα, είναι παιδί μου, το αγαπώ… Όμως, δεν είναι μόνο παιδί μου, πρώτα και πάνω απ΄όλα είναι ένα παιδάκι του Θεού… Μου το εμπιστεύτηκες Θεέ μου, να το φροντίσω να γίνει όσο το δυνατόν εικόνα του δικού Σου Υιού, του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, όσο είναι δυνατόν.
Αφού από μικρό παιδί εγώ έτσι το έβαλα μέσα μου, εφροντίσαμε με την παπαδιά να κοινωνούν ανελλιπώς! Καμία Θεία Λειτουργία δεν έμεινε ο Κυπριανός να μη μεταλάβει των αχράντων μυστηρίων, πάσας τας ημέρας μέχρι σήμερα… μιά και δύο φορές τη βδομάδα. Τη Σαρακοστή και προηγιασμένες ακόμα.
Προσέξαμε ότι ανέπτυσσε κάποια χαρίσματα, που του έδινε ο Θεός. Είχε μια πραότητα. Ήταν όλο όρεξη για ζωή, ήταν ένας ευαίσθητος άνθρωπος. Ήταν πάρα πολύ εγκρατής, ενώ εγώ δεν είμαι καθόλου εγκρατής. Άρα δεν πήρε από μένα. Ήταν χάρισμα. Ικανοποιείτο με πολύ λίγα πράγματα. Ενδιαφερόταν για όλα. Ήθελε να μάθει τα πάντα….. αλλά παράλληλα η σχέση του με τον Θεό ήταν σχέση ακριβείας… Δεν έκανε εκπτώσεις στον εαυτό του…
Έχτισα στο σπίτι μου ένα μικρό εκκλησάκι του Αγίου Νεκταρίου και τον έβαλα υπεύθυνο από μικρό παιδί, από 8 χρονών και δεν χρειάστηκε ποτέ να του κάνω παρατήρηση. Το φρόντισε χωρίς να το ξαναπώ. Το καντήλι του Αγίου ήταν πάντα αναμμένο και καθαρό το ιερό. Ερχόταν και μου άνοιγε συζητήσεις για πνευματικά θέματα, που με εντυπωσίαζε. Πόσο μικρός αυτός έχει τέτοιους προβληματισμούς στα 10 χρόνια του, να ξεκαθαρίσει ήθελε το γιατί ονομάζουμε τον Θεό Τριαδικό, λέει! Πώς γίνεται τα τρία να είναι ένα!
Στην υπακοή ο Κυπριανός ήταν πρώτος μέσα στο σπίτι. Μέχρι να πω κάτι έτρεχε να το κάνει με τόσο ζήλο, π’ αναρωτιόμουν πολλές φορές για ποιο λόγο τρέχει, γιατί έχει τόση προαίρεση καλή. Μήπως και φοβάται; Από φόβο; Όμως μελετώντας τον χαρακτήρα του, κατάλαβα ότι χαιρόταν να προσφέρει στους άλλους. Δόξα σοι ο Θεός!
Ευχαριστώ, Θεέ μου, για το δώρο, που μου έκανες! Σ’αυτή την εποχή που τα νέα παιδιά έχουν τόσες εξαρτήσεις ο Κυπριανός να έχει τόσην ελεύθερη από πάλη ψυχήν! Ήταν πάντοτε εκλεκτικός. Διάλεγε προσεκτικά αυτό που ήθελε να πάρει. Τον πείραζα τότε έλεγα ότι μοιάζεις με τον παππού σου, που τα θέλει όλα στην εντέλεια . Άντε να του μοιάσεις και στα υπόλοιπα.
Διάλεγε τους φίλους του χωρίς όμως να απορρίπτει κάποιον. Σπάνια να επιμένει και να στενοχωρήσει κάποιον. Με τη μάνα του ο Κυπριανός έτρεμε να μην την στενοχωρήσει. Ήταν πάρα πολύ προσεκτικός. Βοηθούσε χωρίς να του πει κάποιος, έστω κι αν ήταν κουρασμένος. Ήταν πάντα εκεί!
Ήταν το πειραχτήρι της οικογένειας. Αστειευόταν με αστεία αθώα και γουστόζικα. Όχι ανήθικα. Αστεία, που τα πεθυμούσες, όταν απουσίαζε. Πεθυμούσες την παρουσία του γιατί έβαζε το άλας εις τον χώρον.
Νήστευε από 6 χρονών… χωρίς γογγυσμούς…. δεν το συζήτησε ποτέ! Σαν να ήταν παιχνίδι η νηστεία. Εγκράτεια είχε τόσην πολλή, που έπαιρνα παράδειγμα, όπως σας είπα, εγώ ο ίδιος… Αφού λοιπόν ο Κύπρος μου μπορεί να νηστέψει τόσο και να τρώει πολύ λίγο, έβαζα κι εγώ αρχήν να τρώω πολύ λίγο, αλλά δεν τα κατάφερνα. Δόξα τω Θεώ, λέω, ο Θεός τον φωτίζει.
Εκτός από το κλασικό σχολείο, που τελείωσε, μου ζητούσε βιβλία ιστορικά, θρησκευτικά, για να καλύψει κενά, γνώσεις. Απόκτησε μια ρωμέϊκη συνείδηση, ένα ορθόδοξο παιδί, που η Πατρίδα και ο Θεός ήταν στην καρδιά του. Μου έλεγε, θέλω να βάλω μία μεγάλη ελληνική σημαία πά(νω) στην κορυφή του σπιτιού. Την έβαλε, βέβαια δεν έμεινε πολύν καιρόν! Ήταν τόσο μεγάλη, που εσκίστηκε.
Μου λέει μία μέρα, πώς ο Θεός επέτρεψε να καεί ο Γρηγόρης Αυξεντίου. Είδε το σώμα του καμένον και έφριξε για το γεγονός! Το μιλήσαμε και φιλοσοφήσαμε περί της αγάπης της Πατρίδας και του Θεού και καταλήξαμε ότι η αγάπη χωρίς την θυσία δεν νοείται .
Πάντοτε, έτσι μέρες, αρχές Μαρτίου, θυμόταν το ολοκαύτωμα του Γρηγόρη Αυξεντίου και εσυγκινείτο. Μου το ανέφερε συνεχώς. Επήγαινε στο Μουσικό Σχολείο όπου και δημιούργησε φιλίες, σχέσεις με τα παιδιά εκεί και το Σπύρο το διευθυντή, που τους ένιωθε αδέλφια του. Έμαθε πολλά εκεί. Ευχαριστώ όλους όσους του έδωσαν όλα αυτά τα καλά συναισθήματα. Μου μιλούσε με ενθουσιασμό για τον δάσκαλο της βυζαντινής μουσικής τον Ευάγγελο, όπως και μετά για τον Μανούση, στη Θεσσαλονίκη.
Εκλεκτικός καθώς ήταν εδιάλεξε την πιο εκλεκτή, με σκοπό να τη γνωρίσει, για να φτιάξει την επίγεια ζωή του. Και εδώ αποδείχτηκε ανώτερος από τα ανθρώπινα πάθη…. «Δεν θέλω να πληγώσω την αγαπημένη μου… Όμως, θέλω να τη γνωρίσω, όπως ο Θεός θέλει! Μου αρέσει ο βυζαντινός γάμος και θα ήθελα να τον κάνω κι εγώ». Πολύ μεγάλη ευλογία. Και κλείσαμε για τις 27 /8 του 23, τον γάμο. Για στεφάνια στο βυζαντινό γάμον μπορούμε να βάλουμε και κορόνες. Ο Γέροντας ο Χερουβίμ είχε στο μοναστήρι του και του λέω, θα πάτε να πάρετε από κει τα στεφάνια και είμαστε εδώ.
Πήγαν, κοινώνησαν το Σώμα και το Αίμα του Χριστού μας, για τελευταία φορά στην Αγία Μαρίνα. Η Θεία Κοινωνία είναι το εφόδιο, που τον συνόδευε σ’αυτήν την μάταια ζωή και πλέον με τον Χριστό, που αγάπησε, την αειπάρθενο Κόρη και Βασίλισσα των ουρανών, την Παρθένον Μεγαλομάρτυρα Μαρίνα, εισέρχεται και αυτός ο Κυπριανός, ως παρθένος, δεν επρόλαβεν να παντρευτεί… και μαρτυρικά. Διότι, αν δείτε αγαπητοί μου το σώμα του, το σώμα του το έπλυνα εγώ ο ίδιος. Το πρόσωπόν του μπορείτε να δείτε ότι έχει αρκετούς μώλωπες. Αλλά είναι ολόκληρο το σώμα του. Εμάς μας έσκασαν εκεί, ότι θα βρίσκαμε κάτι κομμάτια. Δεν μας το έδειξαν εις την Ελλάδα. Δεν το επέτρεψαν να το δούμε. Το είδαμε μετά. Χθες. Μόλις χθες. Είναι ακέραιο. Είναι μαρτυρικό όμως το σώμα του, πολλές πληγές. Γι αυτό λοιπόν, μαρτυρικά μπήκες στο χώρο του φωτός του Θεού.
Γιε μου, ανθρωπίνως σπαράζουμε και εγώ και η μάνα σου και τα αδέρφια σου, η Εύα, ο Ιωάννης, ο Ανδρέας, ο Νεκτάριος, η μικρή Μαρινούλα, που μόλις είναι 6 χρονών, κι είχε τα γενέθλιά της χθες και όλοι όσοι σε γνωρίζουν και σε αγαπούν.
Όμως, τα ανθρώπινα παρέρχονται. Εσύ μπήκες εις το φως κι ως τέτοιος πρέπει να σε αντιμετωπίζουμε. Στα λευκά σε θρηνούμε σήμερα και στην προσευχή πανηγυρίζουμε. Από εχθές η ώρα 8 το βράδυ ψέλλουμε για σένα γιε, μου. Ήρθαν εδώ όλοι οι αγαπημένοι σου, ψέλνουν και δεν χορταίνουμε να ακούμε.
Από το μοναστήρι της Αγίας Μαρίνας πήρες την χειροθεσία του Αναγνώστη. Και προχθές που έβαλα το βίντεο και το είδα και μου σηκώθηκε η τρίχα, λέω… Από την Αγία Μαρίνα, την Παρθένο Μεγαλομάρτυρα πήρες το να είσαι αναγνώστης και να αναγινώσκεις τα ιερά γράμματα, αλλά πήρες και από την Αγία Μαρίνα, φεύγοντας από εκεί, το εξιτήριο για τον ουρανό, ως παρθένος και εσύ και αναγνώστης του χώρου των Αγγέλων.
Ο Θεός, γιε μου, να αναπαύσει την ψυχή σου στη χώρα των ζώντων. Αιωνία σου η μνήμη. Μνημόνευε κι εσύ εμάς από εκεί που βρίσκεσαι.
Κάθε που πλησιάζει το καλοκαίρι έρχονται πολλοί συμπατριώτες μας να δηλώσουν ημερομηνίες για τη βάπτιση του παιδιού τους ή το γάμο τους! Κι εκεί αρχίζουν… τα προβλήματα! Δυστυχώς, πολλοί εξ αυτών, δεν γνωρίζουν τι ακριβώς είναι το μυστήριο, που επιθυμούν να τελέσει ο Ιερέας, τι προβλέπεται από την τάξη της Εκκλησίας μας κι άλλα σχετικά, που «δυσκολεύουν»τη σχέση μας μαζί τους! Κυρίως, αν από πριν, χωρίςνα γνωρίζουν σωστά, χωρίς καν να ρωτήσουν τον Ιερέα, «τάζουν» ή «υπόσχονται» ή σχεδιάζουν ή προετοιμάζουν από μήνες ήδη νωρίτερα και…. προκαλούν σε μας -κι εμείς ίσως σ’εκείνους μετά- στενοχώρια και προβλήματα!
Σκέφτηκα, ως μια προσπάθεια ενημερώσεως των αδελφών μας, αλλά και καλόπιστου διαλόγου, να δημοσιεύσω μερικά τέτοια «σημειώματα» για όσους καλοπροαίρετα πάντοτε, επιθυμούν να γνωρίσουν όσα η Εκκλησία μας πιστεύει και εντέλλεται!
Αρχίζουμε με τα του βαπτίσματος.
Ποιος θα διαλέξει τον νονό/ανάδοχο;
Ο Επίσκοπος! Ο Επίσκοπος από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια είχε την ευθύνη της κατηχήσεως του ενηλίκου, που ζητούσε να βαπτιστεί. Καθόσον αυξάνονταν οι χριστιανοί ανέθεσε στους Ιερείς την κατήχηση (τη διδασκαλία της πίστεως) κι όταν πια έγιναν πολλοί περισσότεροι, ο Επίσκοπος ή ο Ιερέας ανέθεσε και εμπιστεύτηκε τη δική του ευθύνη, το δικό του έργο στον ένα(1) ανάδοχο (νονό)! Ο ανάδοχος, δηλαδή, είναι ο εκπρόσωπος, ο εντολοδόχος, ο πληρεξούσιος του Επισκόπου ή Πρεσβυτέρου, με ειδική εντολή να αναπληρώσει τον Ποιμένα στο συγκεκριμένο έργο της Κατηχήσεως, της κατά Χριστόν μορφώσεως, δηλαδή, του Χριστιανού που βαπτίζεται!
Αυτά και άλλα πολύ χρήσιμα, τα οποία δυστυχώς δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι Χριστιανοί, γράψει ο μακαριστός Αρχιμ. π.Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος στο βιβλίο του «Προγαμιαίαι σχέσεις, πολιτικός γάμος, αμβλώσεις», 1986.
Κάντε τον κόπο να διαβάσετε και λίγα παρακάτω, για να καταλάβετε πόσο έχουμε απομακρυνθεί σήμερα από τα κριτήρια επιλογής των νονών των παιδιών μας! Τουλάχιστον να γνωρίζετε τι ΠΡΕΠΕΙ να γίνει… Γιατί αν δούμε το τι ακριβώς σήμερα γίνεται….
Έχει λοιπόν δικαίωμα ο Ποιμένας της Εκκλησίας να απαιτήσει ως πληρεξούσιό του πρόσωπο και της δικής του αποδοχής. Αν αποτύχει στην κρίση του και παραμεληθεί το έργο της Κατηχήσεως ή εκτελεσθεί πλημμελώς, έχει κι αυτός μεγάλη την ευθύνη! Θα διακινδυνεύσει κι αυτή ακόμη τη σωτηρία της ψυχής του, αφού κατά την Αγία Γραφή «επικατάρατος ο ποιών τα έργα του Κυρίου αμελώς» (Ιερ. 31,10). Εννοείται ότι και οι γονείς έχουν λόγο για το πρόσωπο του αναδόχου και γνωρίζουμε ότι οι γονείς σήμερα ορίζουν τον ανάδοχο. Εξυπακούεται, όμως, ότι υπάρχει γι’ αυτό και η σιωπηρή συγκατάθεση του Επισκόπου και του Ιερέως, ότι κατά κάποιο τρόπο, έχει παραχωρήσει στους γονείς την άδεια να βρίσκουν αυτοί μόνοι τους τον υποψήφιο αντιπρόσωπό του και πληρεξούσιό του στο έργο της κατηχήσεως του νηπίου. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Ιερέας αποξενώνεται από το δικαίωμά του να δέχεται ως ανάδοχον / αντιπρόσωπό του οποιονδήποτε θέλουν οι γονείς, ακόμη κι αν δεν έχει ούτε τις στοιχειώδεις προϋποθέσεις για το έργο του. Έχει απόλυτο δικαίωμα να πει ο Ποιμένας στους γονείς: «Κύριοι, δεν αναθέτω την εκπροσώπησή μου, δεν εμπιστεύομαι το έργο μου, για το οποίο έχω βαρύτατες και απροσμέτρητες ευθύνες ενώπιον του Θεού, στον πρώτο τυχόντα, επειδή απλώς η ταυτότητά του τον εμφανίζει ως «χριστιανό ορθόδοξο». Αυτόν δεν τον δέχομαι, επειδή είναι βλάσφημος. Εκείνον δεν τον δέχομαι διότι είναι μέθυσος. Τον άλλο δεν τον δέχομαι, διότι ετέλεσε πολιτικό γάμο και έτσι αρνήθηκε έμπρακτα ένα από τα Μυστήρια της Εκκλησίας. Τον πέμπτο δεν τον δέχομαι, διότι έχει «μαύρα μεσάνυχτα» στα της Ορθοδόξου Πίστεως. Τον έκτο δεν τον δέχομαι, διότι είναι αθυρόστομος και αισχρολόγος κ.λ.π. Αδυνατώ να εμπιστευθώ σ’ αυτούς την αναπλήρωσή μου στο έργο της διδασκαλίας των Ορθοδόξων Δογμάτων και της Ορθοδόξου Ηθικής. Αυτοί θα «κατηχήσουν»!!!, αλλ’ εγώ θα δώσω λόγο στο Θεό για την «κατήχησή» τους! Γι’ αυτό αξιώ να μου φέρετε ως ανάδοχο πρόσωπο, που να εμπνέει εμπιστοσύνη όχι μόνο σε σας, αλλά και σε μένα. Αναγνωρίζω ότι και σεις έχετε λόγο στην επιλογή του αναδόχου, αφού σ’ αυτόν θα εμπιστευθείτε μέρος της πνευματικής καθοδηγήσεως του τέκνου σας. Αλλ’ έχω κι εγώ λόγο και μάλιστα ισχυρότατο, αφού σ’ αυτόν θ’ αναθέσω το μέγιστο μέρος των δικών μου έναντι του νηπίου καθηκόντων. Γι’ αυτό πρέπει ο ανάδοχος να είναι πρόσωπο κοινής αποδοχής, κοινής εμπιστοσύνης. Δεν είναι ο ανάδοχος μάρτυρας σε κάποιο συμβόλαιο αγοραπωλησίας, ώστε να είναι αποκλειστικά δική σας υπόθεση η προτίμηση αυτού ή εκείνου του προσώπου. Ο ανάδοχος είναι και δικός μου αντιπρόσωπος, δικός μου αναπληρωτής, δικός μου εντολοδόχος, δικός μου πληρεξούσιος, δικός μου συνεργάτης. Και είναι βεβαίως αδιανόητο, να μην έχω λόγο για το πρόσωπο του πληρεξουσίου και συνεργού μου!… Δε ζητώ, δε διανοούμαι να ζητήσω, συγκεκριμένο πρόσωπο. Ζητώ απλώς πρόσωπο που να ζει συνειδητώς εν Χριστώ, που να είναι ζωντανό μέλος του Σώματός Του. Σεις εκλέξατέ τον ελεύθερα. Εγώ αρκούμαι σε ό,τι ορίζει απ’ αρχαιοτάτων χρόνων η Εκκλησία για τις προϋποθέσεις του αναδόχου… (Αρχιμ. π. Επιφανίου Θεοδωροπούλου (+), «Προγαμιαίαι σχέσεις, πολιτικός γάμος, αμβλώσεις», 1986).
Κάθε βράδυ, στο απόδειπνο, στέκομαι απέναντί σου και σε κοιτώ. Κι εσύ με κοιτάς από την τοιχογραφία σου στη Λιτή. Διαβάζω το όνομά σου. Ἄγιος Παῦλος ὁ Ρῶσος. Δεν σε γνωρίζω. Πρώτη φορά ακούω το όνομά σου. Ξέρω τον Άγιο Ιωάννη τον Ρώσο. Αλλά αυτός είναι άλλος. Σε παρατηρώ. Είσαι νέος. Στο δεξί σου χέρι κρατάς έναν σταυρό. Η αριστερή σου παλάμη είναι όρθια, γυρισμένη προς το μέρος μου. Σαν να λέει.. κράτα κι εσύ ψηλά τον Σταυρό και κάνε κι εσύ υπομονή! Μόνο αυτά βλέπω. Αλλά… γιατί κρατάς τον Σταυρό; Γιατί με την παλάμη σου μου λες να κάνω υπομονή; Εσύ; Τι άραγες να πέρασες; Θα ψάξω! Θα βρω, θα διαβάσω και θα μάθω! Κι έψαξα. Κι έμαθα. Είσαι, λοιπόν, νεομάρτυρας! Σε έπιασαν αιχμάλωτο οι Τάταροι. Ένας Χριστιανός στην Κωνσταντινούπολη σε αγόρασε και σε άφησε ελεύθερο. Εκεί παντρεύτηκες μια Ρωσίδα και ζούσες μαζί της βίο ευσεβή και φιλόθεο. Μετά σου παρουσιάστηκε επιληψία κι έλεγες κι έκανες παραφροσύνες. Η γυναίκα σου κι οι γείτονές σου σκέφτηκαν να σε πάνε στην Παναγία του Μουγλουνίου, όπου πολλοί άρρωστοι θεραπεύονταν. Δεν ήθελες και σε πήραν με το ζόρι. Στο δρόμο συνάντησες κάποιους Τούρκους κι άρχισες να ζητάς βοήθεια, φωνάζοντας «Τούρκος είμαι, Τούρκος έγινα»! Οι Τούρκοι δεν σου έδωσαν σημασία! Οι Χριστιανοί σε πήραν στον Ναό. Δυο μέρες μετά οι Τούρκοι το ξανασκέφτηκαν κι είπαν στον Βεζίρη, πως δεν έκαναν καλά να σε αφήσουν στα χέρια των απίστων χριστιανών, να λένε πως τάχα είσαι τρελός και να σε πηγαίνουν με το ζόρι στην εκκλησία τους. Ο Βεζίρης διέταξε να συλλάβουν τους ιερείς εκείνης της εκκλησίας κι όσους χριστιανούς βρουν εκεί. Κάποιος πρόλαβε και σας ειδοποίησε. Βγήκες έξω εσύ μόνο εσύ κι ω του θαύματος, ήρθες στα σύγκαλά σου! Ήρθε ο αρχιδήμιος, έπιασε όλους όσους βρήκε στο Ναό. Τους ιερείς τους έκλεισε σε βρώμικη φυλακή. Κι άρχισε να ρωτά εσένα πώς έγινες μουσουλμάνος. Εσύ με όλη τη δύναμή σου τον διαβεβαίωσες πως κάτι τέτοιο δεν έγινε ποτέ! Οι Τούρκοι μαρτυρούσαν πως σε άκουσαν να το λες! Του εξήγησες πως ήσουν άρρωστος και σε πήγαιναν στην εκκλησία για να θεραπευτείς! Ή θα ομολογήσεις ή θα σε σκοτώσω! Διάλεξε, σου είπε! Η γυναίκα σου στα ρώσικα σου είπε να μη δειλιάσεις! Να μην αρνηθείς την πίστη στο Χριστό! Τίποτε δεν είναι ο θάνατος! Τι χαρά να γίνεις μάρτυρας! Τη γυναίκα σου την έδεσαν σε ένα στύλο και την ράβδισαν ανηλεώς. Εσένα σε έριξαν στη φυλακή για τρεις ημέρες, μήπως και σκεφτείς να αλλάξεις! Αλλά…δεν άλλαξες! Έμεινες σταθερός στην πίστη σου! Και… σε αποκεφάλισε! Έτσι έλαβες το στεφάνι του μαρτυρίου! Ήταν Μεγάλη Παρασκευή, 3 Απριλίου 1683… Κι οι χριστιανοί συγκέντρωσαν χρήματα κι απελευθέρωσαν λίγες μέρες μετά και τους ιερείς! Να λοιπόν, που σε γνώρισα. Τώρα σε ξέρω! Έμαθα για σένα. Που κράτησες την πίστη ψηλά. Που δεν φοβήθηκες τις απειλές και τις φυλακίσεις! Κι έχυσες κι εσύ το αίμα σου για την αγάπη του Χριστού! Που χάρισες τα νιάτα σου στον Χριστό! Σ’ευχαριστώ!